YENİ OKUL DÖNEMİNDE ÇOCUK VE AİLE ARASI İLETİŞİM NASIL OLMALI?

UYKU KURULU UZMANIMIZ UZM. PSİKOLOG/PSİKOTERAPİST FUNDEM ECE YANITLIYOR.

Yeni okul döneminin başlamasıyla, çocukların okuldaki çevreleriyle ve aileleriyle iletişimleri sonraki okul hayatlarını önemli ölçüde etkiliyor. Çocukların iletişiminin okulda nasıl olması gerektiği, ailenin rolü ve okulda karşılaşabilecekleri ortamlar ile ilgili Uyku Kurulu Uzmanımız Uzm. Psikolog/Psikoterapist Fundem Ece ile merak edilen soruları yanıtlıyor.

1. Okula Yeni Başlayan Çocuklara Nasıl Yaklaşılmalı?

Okula yeni başlayan çocuklar için bu süreç, heyecan verici olduğu kadar kaygı verici de olabilir. Çocuğun okul deneyimini olumlu hale getirmek için aşağıdaki yaklaşımlar önemlidir:

Olumlu Bir Tavır Sergilemek: Çocuğun okula başlaması, hayatında büyük bir dönüm noktasıdır. Ebeveynlerin bu süreci heyecanla karşılaması, çocuğun da benzer duygular geliştirmesine yardımcı olabilir.

Açıklayıcı Olmak: Çocuğun okul hakkında ne bekleyeceğini bilmesi önemlidir. Okulun nasıl bir yer olduğunu, neler yapacağını, yeni arkadaşlar edineceğini anlatmak, belirsizlikten kaynaklanan kaygıyı azaltır.

Aşamalı Uyum Süreci: Çocuğun okula alışması zaman alabilir. İlk günlerde yarım gün okula gitmek, daha sonra tam günlere geçmek, çocuğun uyum sürecini kolaylaştırabilir.

Duygusal Destek Sunmak: Çocuk, okula başlama sürecinde çeşitli duygular yaşayabilir. Korkularını ve endişelerini dinlemek, onları anladığınızı ve bu duyguların normal olduğunu söylemek, çocuğun kendini güvende hissetmesine yardımcı olur.

2. Okul, Çocuk ve Ebeveyn İletişimi Nasıl Olmalı?

Ebeveyn, okul ve çocuk arasındaki iletişimin güçlü ve açık olması, çocuğun okul hayatında başarılı ve mutlu olmasını sağlar. İyi bir iletişim için:

Sürekli İletişim: Ebeveynlerin, öğretmenlerle düzenli olarak iletişimde kalması, çocuğun okul performansı ve sosyal durumu hakkında bilgi sahibi olmasını sağlar.

Ebeveyn Katılımı: Çocuğun okul aktivitelerine ebeveynlerin katılımı, çocuğun kendini değerli ve desteklenmiş hissetmesine yardımcı olur.

Çocuğu Dinlemek: Çocuğun okulda yaşadıklarını paylaşması için güvenli bir ortam sağlamak, çocuğun kendini ifade etmesine ve sorunları hakkında konuşmasına yardımcı olur.

Sorun Çözme Yaklaşımı: Okulda yaşanan sorunlar olduğunda, ebeveynlerin ve öğretmenlerin iş birliği yaparak sorunu çözmeye odaklanması önemlidir.

3. Okula Gitmek İstemeyen Çocuklar İçin Nasıl Bir Yol İzlenmeli?

Çocuğun okula gitmek istememesi, genellikle ayrılma kaygısından veya okul ortamına dair bir korkudan kaynaklanabilir. Bu durumla başa çıkmak için:

Sebebi Anlamak: Çocuğun neden okula gitmek istemediğini anlamak için açık uçlu sorular sormak önemlidir. Belirli bir korku, arkadaşlarıyla yaşadığı bir sorun veya öğretmeniyle ilgili bir endişe olabilir.

Ayrılma Kaygısını Azaltmak: Sabahları vedalaşmaları kısa ve tatlı tutmak, çocuğun ayrılma kaygısını azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, vedalaşma rutinleri oluşturmak güven duygusunu pekiştirir.

Öğretmenle İş birliği: Çocuğun öğretmeniyle iş birliği yaparak, çocuğun sınıf içinde kendini rahat hissetmesi için stratejiler geliştirmek etkili olabilir.

Pozitif Güçlendirme: Okula gitmek konusunda cesaret gösteren çocuğu övmek ve ödüllendirmek, bu davranışın pekişmesine yardımcı olur.

 4. Okula Uyum Sürecinde Ebeveynlerin Rolü Ne Olmalı?

Ebeveynlerin bu süreçte oynadığı rol, çocuğun okul deneyimini büyük ölçüde etkiler. Ebeveynlerin rolü:

Sabırlı Olmak: Her çocuğun uyum süreci farklı olabilir. Ebeveynler sabırlı olmalı ve çocuklarının kendi hızında bu sürece adapte olmasına izin vermelidir.

Destekleyici Olmak: Çocuğa duygusal destek sunmak, onun korkularını ve endişelerini paylaşmasına izin vermek önemlidir.

Olumlu Bir Örnek Olmak: Ebeveynlerin okul ve eğitim hakkında olumlu bir tutum sergilemesi, çocuğun da bu süreçle ilgili olumlu duygular geliştirmesine yardımcı olur.

Sürekli İletişim: Ebeveynlerin öğretmenlerle düzenli olarak iletişimde kalması, çocuğun uyum sürecinin daha sorunsuz geçmesini sağlar.

 5. Okulda Yaşanan Akran Zorbalığına Nasıl Yaklaşılmalı?

Akran zorbalığı, okul hayatının en ciddi sorunlarından biridir ve hem okulun hem de ailenin bu durumu ciddiye alması gerekir:

Farkındalık Yaratmak: Çocuklara zorbalığın ne olduğunu ve zorbalığa maruz kaldıklarında ne yapmaları gerektiğini öğretmek önemlidir. Bu konuda aileler ve okullar iş birliği yaparak eğitim verebilir.

Açık İletişim: Çocuğun, zorbalığa maruz kalıp kalmadığını anlamak için düzenli olarak duygularını ve okulda yaşadıklarını paylaşması teşvik edilmelidir.

Hızlı Müdahale: Zorbalık vakaları hızla ele alınmalı ve okul yönetimi durumu ciddiyetle değerlendirmelidir. Zorbalık yapan öğrenciyle ilgili disiplin süreçleri başlatılırken, mağdur olan öğrenciye de psikolojik destek sunulmalıdır.

Destek Grupları: Zorbalığa maruz kalan çocuklar için destek grupları oluşturulabilir. Bu gruplar, çocukların duygusal destek almasına ve zorbalıkla başa çıkma becerileri geliştirmesine yardımcı olabilir.

 6. Okulda Geçirilen Bir Güne Dair Çocuk ve Ailenin Paylaşımı Nasıl Olmalı?

Çocuğun okulda geçirdiği günü paylaşması, ebeveyn-çocuk ilişkisini güçlendirir ve çocuğun duygusal gelişimine katkıda bulunur:

Açık Uçlu Sorular Sormak: "Bugün okulda ne yaptın?" yerine "Bugün okulda seni en çok ne mutlu etti?" gibi açık uçlu sorular sormak, çocuğun daha detaylı bilgi vermesini sağlar.

Dinleyici Olmak: Çocuğun söylediklerine aktif bir şekilde dinleyici olmak, onun kendini değerli hissetmesine ve duygusal bağın güçlenmesine yardımcı olur.

Rutinler Oluşturmak: Her gün belirli bir zamanda (örneğin akşam yemeği sırasında) okul gününü paylaşma rutini oluşturmak, bu alışkanlığı pekiştirir.

Pozitif Geribildirim: Çocuğun okulda yaptığı olumlu şeyleri vurgulamak, ona güven verir ve okul deneyimini olumlu hale getirir.

7. Okulda Arkadaş Edinememe Durumu Neden Ortaya Çıkar? Çocuğa Nasıl Yaklaşılmalı?

Bir çocuğun okulda arkadaş edinmekte zorlanması, sosyal kaygı, özgüven eksikliği veya iletişim becerilerinin yetersizliği gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir:

Sosyal Beceriler Eğitimi: Çocuğun sosyal becerilerini geliştirmek için desteklenmesi gerekebilir. Paylaşma, dinleme ve iş birliği yapma gibi temel beceriler üzerine çalışılabilir.

Pozitif Sosyal Deneyimler Sağlamak: Çocuğun okul dışında da yaşıtlarıyla vakit geçirmesi için fırsatlar sunmak, sosyal becerilerini pekiştirebilir.

Destekleyici Bir Tutum: Ebeveynler, çocuğun yaşadığı zorlukları anlamalı ve onun sosyal becerilerini geliştirmesi için cesaretlendirmelidir.

Öğretmenle İş birliği: Öğretmenle konuşarak, çocuğun sınıf içinde daha rahat etmesi ve diğer çocuklarla etkileşime girmesi için stratejiler belirlenebilir.

 8. Alerji/İnsülin Gibi Farklı Süreçlere Sahip Olan Çocukların Okul ve Arkadaş Ortamına Uyum Sağlaması İçin Neler Yapılabilir?

Alerji veya diyabet gibi özel sağlık durumu olan çocuklar, okul ortamında bu durumlarına dair desteklenmelidir:

Bilgilendirme: Okul personeli ve sınıf arkadaşları, çocuğun sağlık durumu hakkında bilgilendirilmelidir. Bu, çocuğun özel durumuna duyarlılık geliştirilmesine yardımcı olur.

Acil Durum Planları: Okulda, çocuğun sağlık durumu için bir acil durum planı oluşturulmalı ve tüm ilgili personel bu konuda bilgilendirilmelidir.

Uyum Sağlayıcı Tedbirler: Çocuğun özel durumuna uygun olarak okulda gerekli düzenlemeler yapılmalıdır (örneğin, alerjiye neden olabilecek yiye

 9. Paylaşım Yapmayan Çocuklara Nasıl Yaklaşılmalıdır?

Çocukların paylaşım yapmaktan kaçınmasının çeşitli nedenleri olabilir; bu durum genellikle güven eksikliği, olumsuz deneyimler veya kişilik yapısından kaynaklanabilir. Paylaşım yapmayan çocuklara yaklaşırken şu stratejiler izlenebilir:

Zorlamaktan Kaçının: Çocuğu paylaşım yapması için zorlamak, ters etki yaratabilir. Çocuk kendini baskı altında hissederse daha da içine kapanabilir. Bunun yerine, paylaşım yapması için zaman tanıyın ve sabırlı olun.

Güvenli ve Destekleyici Bir Ortam Yaratın: Çocuğun kendini güvende hissedeceği bir ortam yaratmak, onun paylaşım yapma olasılığını artırır. Olumsuz eleştiriden kaçınarak çocuğa güven verin.

Örnek Olun: Kendi duygularınızı, düşüncelerinizi ve deneyimlerinizi çocuğunuzla paylaşarak ona model olun. Sizin açıklığınız, çocuğun da paylaşım yapması için cesaretlendirici olabilir.

Oyun ve Etkinlikler Yoluyla Teşvik Edin: Çocukların paylaşım yapmaları için oyunlar veya yaratıcı etkinlikler kullanabilirsiniz. Örneğin, hikâye anlatma oyunları, çocuğun kendini ifade etmesine yardımcı olabilir.

Dinleyici Olun: Çocuk paylaşımda bulunmaya başladığında, aktif bir dinleyici olun. Onun söylediklerine ilgi göstermek, duygu ve düşüncelerinin önemli olduğunu hissettirir.

Duygusal Farkındalık Eğitimi Verin: Çocukların duygularını tanımlama ve ifade etme becerilerini geliştirmek için duygusal farkındalık üzerine çalışmalar yapılabilir. Bu, çocuğun kendini daha rahat ifade etmesine yardımcı olur. 

Pozitif Geribildirim Verin: Çocuğun paylaştığı her şeyi olumlu bir şekilde karşılayın ve onun bu çabasını övün. Bu, paylaşım yapma davranışını pekiştirir.